ELV Jaarverslag 2019
Het laatste jaar van de huidige beleidsperiode stond vooral in het teken van het beschikbaar stellen van aanwezige kennis en expertise. Daartoe heeft het ELV, in nauwe samenwerking met zijn partners, in 2019 verschillende initiatieven tot uitvoering gebracht, voor 15 verschillende talen. In dit stuk blikken we terug op de activiteiten van het afgelopen jaar.
Individuele begeleiding
Samen met de letterenfondsen biedt het ELV individuele begeleiding aan literair vertalers in en uit het Nederlands in de vorm van ontwikkelingsbeurzen, mentoraten en coachingstrajecten. Met deze vormen van opleiding zetten vertalers in en uit verschillende talen een grote stap in hun professionalisering. In 2019 ondersteunden ervaren mentoren 28 vertalers in en uit het Arabisch, Duits, Engels, Frans, Hongaars, Italiaans, Japans, Koreaans, Litouws, Pools, Roemeens, Spaans, Turks en Zweeds.
Zomercursus Duits (toneel) en Italiaans
Van 26 t/m 30 augustus kwamen vertalers Duits (toneel) en Italiaans in Utrecht bijeen voor de jaarlijkse Zomercursus Literair Vertalen uit het Nederlands. Het was voor het eerst dat in de Zomercursus het genre toneel behandeld werd. De deelnemers werkten gedurende de week samen aan een collectieve vertaling, namen deel aan vertaalateliers onder leiding van ervaren docenten en volgden lezingen over vertaaltheorie en -praktijk. Gerenommeerd vertaler Nederlands-Engels David Colmer gaf de openingslezing tijdens deze cursus, die ook voor andere geïnteresseerden was opengesteld. Daarin sprak hij over de mogelijkheden en beperkingen van creativiteit in het literair vertalen.
Najaarscursus Portugees-Nederlands
Vertalers Portugees-Nederlands werken tijdens de Online Najaarscursus Literair Vertalen van oktober tot halverwege januari 2020 aan hun vertaalvaardigheden en professionalisering onder begeleiding van Arie Pos. Naast hun vertalingen werken de cursisten ook aan een eigen portfolio. Zij krijgen hierbij ondersteuning van verschillende deskundigen uit het professionele literair vertaalveld.
ESLT Summer School
Van 10 tot 13 september werd in Rome de derde editie van de ESLT Summer School gehouden, een initiatief van het ELV, het British Centre for Literary Translation, de Italiaanse Link Campus University en de San Pellegrino Foundation. Het doel van de Summer School is (beginnende) docenten literair vertalen op te leiden en op de hoogte te stellen van nieuwe ontwikkelingen in het werkveld. Deelnemer Lies Lavrijsen schreef er een verslag over op de website van het ELV.
Publicaties
VerTALEN voor de toekomst
Tijdens de Grote Vertaaldag op 25 mei jl. in Utrecht werd een nieuw Vertaalpleidooi gepresenteerd: verTALEN voor de toekomst. Zijn er over een aantal jaren nog wel genoeg vertalers om ons verstaanbaar te maken in de wereld of kennis te nemen van wat er elders wordt voortgebracht? Het nieuwe vertaalpleidooi roept op tot actie en heeft inmiddels tot veel gespreksstof geleid. In 2020 volgt een symposium naar aanleiding van dit pleidooi.
Alles verandert altijd. Perspectieven op literair vertalen
Dit nieuwe boek voor vertalers en andere geïnteresseerden is dit najaar verschenen bij de Universitaire Pers Leuven, onder eindredactie van Lieven D’hulst en Chris Van de Poel. De bundel is een initiatief van het Expertisecentrum Literair Vertalen en bevat bijdragen van 23 verschillende vertaalexperts (wetenschappers, opleiders en vertalers in en uit het Nederlands). Alles verandert altijd is nu in de boekhandel en in open access beschikbaar. Het boek kan op veel positieve aandacht rekenen.
Kennisbank
Voor de inhoud van de Kennisbank zijn experts gevraagd hun kennis te delen met een breder publiek. Afgelopen jaar zijn nieuwe artikelen geplaatst over bijvoorbeeld toneelvertalen en het schrijven van leesrapporten. Daarnaast zijn verschillende onderwerpen door middel van samenvattingen van canonieke teksten uitgelicht, zoals het vertalen van cultuurspecifieke elementen of het vertalen van religieuze teksten. Met dank aan ervaren vertalers die een kijkje in eigen keuken hebben gegeven, zijn er ruim 150 verwijzingen naar naslagwerken en andere bronnen aan de Kennisbank toegevoegd. Komend jaar zal de inhoud nog verder worden aangevuld. In de laatste week van het jaar wordt de interface van de Kennisbank in samenwerking met de webbouwers van Two Kings geheel vernieuwd waardoor het doorzoeken en beschikbaar stellen van nieuw materiaal nog gemakkelijker zal worden.
Leerlijn Literair Vertalen
Eind november kwamen leden van het Europese PETRA-E-netwerk bijeen in Thessaloniki. PETRA-E heeft als doel Europese samenwerking en uitwisseling te faciliteren op het gebied van opleiding van literair vertalers. Sinds de oprichting is het ELV intensief betrokken bij het netwerk. Na de aanklikbare versie van de Leerlijn Literair Vertalen die vorig jaar tot stand is gekomen, ontwikkelde het ELV als inbreng voor het netwerk dit jaar een interactieve versie van het Engelse Framework for Literary Translation. Vertalers wereldwijd kunnen nu per competentie zelf vaststellen welke kennis en vaardigheden ze bezitten of nog moeten ontwikkelen en op basis daarvan een persoonlijk document opslaan of printen.
Samenwerkingen
Het ELV heeft wederom verschillende projecten en evenementen op het gebied van talentontwikkeling en nascholing ondersteund, in de vorm van inhoudelijke advisering of een financiële bijdrage. Het gaat onder meer om de Literaire Vertaaldagen, The Chronicles (Crossing Border), Connecting Emerging Literary Artists (2020-2024), het Cicero-project en een gastcollege over vertalen aan de Universiteit Gent. Ook is inbreng geleverd voor de veldanalyses door de Taalunie (Polen en Italië).
Feiten & cijfers
Achttien jaar na de officiële oprichting van het ELV en bijna vijfentwintig jaar na de eerste Zomercursus werd het tijd om in kaart te brengen welke (onderwijs)activiteiten en vormen van ondersteuning de afgelopen jaren door het ELV zijn verzorgd voor literair vertalers in en uit het Nederlands. Er is samen met vormgever Stephan Csikós een poster met feiten en cijfers gemaakt waarop onze resultaten overzichtelijk zijn gepresenteerd. Exemplaren van deze poster zijn gratis aan te vragen bij het ELV.
Online
Het ELV maakt relevante informatie voor vertalers toegankelijk via de website (literairvertalen.org) en de tweemaandelijkse nieuwsbrief. Daarnaast staan we in contact met onze doelgroep via de interactieve kanalen Facebook (1319 vind-ik-leuks), Twitter (976 volgers) en LinkedIn (726 groepsleden). In 2019 groeide het Vertalersbestand op onze website weer met 8% ten opzichte van vorig jaar. Op dit moment bevat het 352 profielen van vertalers in en uit 35 verschillende talen. Komend jaar wordt gekeken naar mogelijke uitbreiding van het Vertalersbestand via verbreding van de aanmeldingscriteria.
Hiermee is de beleidsperiode (2016-2019) afgerond en wij kijken uit naar een nieuwe beleidsperiode.
Over het ELV
Het ELV is een partnerschap van de Taalunie, de KU Leuven en de Universiteit Utrecht, in samenwerking met Literatuur Vlaanderen en het Nederlands Letterenfonds. Het ELV stelt zich ten doel een impuls te geven aan de kwaliteit van het literair vertalen in en uit het Nederlands.
Het ELV bestaat uit Gea Schelhaas (coördinator), projectmedewerkers Sander Grasman, Anne Lopes Michielsen, Anne Sluijs en Arwin van der Zwan en wetenschappelijk medewerkers uit de twee universiteiten Chris Van de Poel (KU Leuven), Lieven D'hulst (KU Leuven) en Onno Kosters (Universiteit Utrecht). Het bestuur van het ELV bestaat uit Hans Bennis (algemeen secretaris Taalunie), Liesbet Heyvaert (KU Leuven), Ann Rigney (Universiteit Utrecht), Tiziano Perez (directeur Nederlands Letterenfonds), Koen Van Bockstal (directeur Literatuur Vlaanderen, tot november 2019) en Martijn Nicolaas (bestuurssecretaris, Taalunie).
Kijk voor meer informatie op de website of neem contact op via literair.vertalen@uu.nl.
