'Tweede Kamer: twee ton per jaar voor vertalers' (Boekblad)

Door Maarten Dessing op Boekblad (5 juli 2019)

Literair vertalers krijgen vanaf 2021 jaarlijks 200.000 euro extra. Die toezegging deed minister Ingrid van Engelshoven van cultuur gisterenavond in de Tweede Kamer. De minister gaf hiermee gehoor aan een motie van Kamerlid Corinne Ellemeet (GroenLinks). 'Omdat buitenlandse literatuur vertaald in het Nederlands van grote waarde is, bijdraagt aan ons leesplezier en aan begrip van en inzicht in andere landen en andere cultuur, maar de financiële beloning van literaire vertalers groot is', zo staat daarin, verzocht zij de regering om de inkomsten van deze beroepsgroep te verbeteren.

De minister had vorige week, in het algemeen overleg over het cultuurbeleid 2021-2024, gezegd te hechten aan goede literaire vertalingen. Van Engelshoven vertaalde dat nu in de toezegging extra geld beschikbaar te stellen. Zij gaat over de besteding daarvan in overleg met het Letterenfonds. De motie-Ellemeet werd vervolgens aangenomen met steun van SP, PvdA, GroenLinks, Partij voor de Dieren, DENK, 50Plus, D66, VVD, CDA, Christenunie en FvD. Ofwel: alle partijen met uitzonderingen van PVV en SGP.

Directeur Tiziano Perez van het Letterenfonds is 'heel blij' met de extra aandacht voor vertalers. Maar hij waakt voor te groot enthousiasme. 'Volgens de minister gaat haar toezegging niet ten koste van onze andere activiteiten, maar ze had óók gezegd dat het extra geld voor vertalers moet worden gevonden binnen de begroting van het Letterenfonds. En ons budget gaat in de periode 2021-2014 vooralsnog niet omhoog. Dus waar dat geld vandaan moet komen? Feitelijk is dat er nu niet.'

Het Letterenfonds heeft al het maximale gedaan om de vergoedingen aan vertalers te vergroten, licht hij toe. In de afgelopen beleidsperiode ging de standaardvergoeding met 1 cent (beginnende vertalers) respectievelijk 0,5 cent (ervaren vertalers) per woord omhoog. Ook is de vergoeding geïndexeerd. Het woordtarief lag daarom in 2018 op 9 cent (beginnende vertalers) tot 10,5 cent (ervaren vertalers). Dat resulteerde in 221 gehonoreerde aanvragen voor een beurs van gemiddeld 7.189 euro. Dat is in totaal 1,59 miljoen euro.

De aangenomen motie-Ellemeet is een eerste resultaat van het Vertaalpleidooi dat eind mei werd gepubliceerd. Dat leidde tot aandacht in de media voor de teloorgang van de talenstudies in het hoger onderwijs – het voornaamste punt van zorg uit het Vertaalpleidooi – en de honorering van vertalers. Het Expertisecentrum Literair Vertalen (ELV), auteur van het Vertaalpleidooi, riep daarbij uitgevers op om hun tarieven te verhogen.

'Natuurlijk is het ELV zich er ook bewust van dat het lastig is voor uitgeverijen om de exploitatie van vertalingen rond te krijgen', zegt Perez daarover. 'Maar het is natuurlijk wel zo dat niet het Letterenfonds, maar de uitgeverijen als opdrachtgevers eerstverantwoordelijk zijn voor de honoraria. Ik weet dat zij in overleg zijn met de Auteursbond over het woordtarief, en ik heb goede hoop dat zij daaruit komen.'