Literaire professionals vertellen - Heb je tips of advies voor (beginnende) vertalers in of uit het Nederlands?

Geplaatst op: 04 oktober 2021

Heb je tips of advies voor (beginnende) vertalers in of uit het Nederlands? Negen respondenten geven praktische tips om literair vertalers op weg te helpen.

Collage van foto's van de literaire professionals.
v.l.n.r.v.b.n.o: Helen Zwaan, Ebissé Wakjira-Rouw, Daan Stoffelsen (foto © Peter Arno Broer), Judith Uyterlinde (foto © Hans Koole), Aline Lapeire, Annelies de hertogh, Thalia Ostendorf, Jan Baeke (foto © Keke Keukelaar), Marijke Nagtegaal.

Helen Zwaan, literair vertaler en bureauredacteur bij Atlas Contact

"Wees enthousiast, actief, nieuwsgierig en assertief, verdiep je in het literaire veld, leer over en van alle collega’s die daar een rol in spelen, wees niet bang te twijfelen en te zoeken. (Allemaal tips die ik mezelf ook blijf geven.)"

Thalia Ostendorf, redacteur, vertaler en medeoprichter van Uitgeverij Chaos

"Vecht voor je plek!"

Jan Baeke, dichter, redacteur, vertaler, essayist en festivalprogrammeur bij Poetry International

"Probeer je een goed beeld te vormen van de markt; welke (online) tijdschriften, uitgevers, literaire organisaties zijn geïnteresseerd in het soort teksten dat jij graag vertaalt. Hou goed in de gaten of er interessante nieuwe boeken verschijnen, nieuwe auteurs opduiken in jouw taalgebied. En sluit je aan bij de initiatieven die er zijn (VvNV, Vertalersgeluk) of probeer samen met andere (beginnende) vertalers iets op poten te zetten. Stuur vertalingen in naar PLUK en kijk of een tekst die je op het oog hebt interessant is voor tijdschriften als Terras en De Revisor. En Poetry International is altijd geïnteresseerd in nieuwe poëzievertalers; we kunnen niet heel veel opdrachten uitzetten, maar wie weet toch een die je past."

Aline Lapeire, literair programmamaker voor deBuren en voormalig bureauredacteur bij De Bezige Bij Antwerpen

"Praat veel met vakgenoten en potentiële opdrachtgevers en geef goed aan wat voor werk je interesseert. Blijf je hele carrière leergierig en wees ook niet bang om eens een geheel andere weg in te slaan."

Daan Stoffelsen, hoofdredacteur van De Revisor en coördinator van de website van Athenaeum Boekhandel

"Lees veel. Kies je niches, houd nieuwe (en herontdekte) literatuur bij uit je broncultuur, en pitch bij literaire tijdschriften en uitgeverijen. Kom eens naar een boekpresentatie, stuur eens een leesverslag naar een uitgeverij of een recensie naar een krant. Veel lezen en zichtbaar zijn, en niet vergeten er lol in te houden. Je hebt een van de mooiste vakken die er is."

Judith Uyterlinde, publishing director bij World Editions

"Werk met een mentor!"

Marijke Nagtegaal, senior rechtenmanager bij Uitgeverij De Bezige Bij, Thomas Rap en Cargo

"Voor vertalers uit het Nederlands: vertaal uit eigen beweging een paar hoofdstukken uit een zojuist verschenen debuut en probeer dat met behulp van bijvoorbeeld de originele uitgever verder te krijgen. Neem ook eens contact op met wat oudere, ervarene vertalers die jou misschien willen begeleiden en/of aan een aantal contacten willen helpen. Vraag het Nederlands Letterenfonds om hulp."

Annelies de hertogh, vertaler, persklaarmaker en corrector

"Probeer op de hoogte te blijven van wat er leeft in het literaire landschap van je bron- en doeltaal. Ga op zoek naar interessante literatuur in je brontaal en schrijf leesrapporten. Ook al gaan uitgeverijen niet in op je voorstellen, ze weten voortaan wel van je bestaan af, en misschien zijn ze toevallig net op zoek naar een vertaler uit jouw brontaal.

Ook netwerken is belangrijk: volg workshops, ga naar evenementen zoals de Literaire Vertaaldagen, Crossing Border en vertalersborrels en leg contact met collega’s. Zorg dat je zichtbaar bent, met een eigen website en/of Instagrampagina.

Vraag een ontwikkelingstraject aan bij het ELV. Tijdens zo’n traject begeleidt een ervaren vertaler je bij de vertaling van een tekst die je zelf kiest.

Word lid van de Auteursbond en/of de Vlaamse Auteursvereniging. Beide verenigingen kunnen je bijstaan bij onderhandelingen met uitgeverijen. En hoe meer vertalers lid worden, hoe groter hun slagkracht. Stimuleer je taalgevoel door veel te lezen in je doeltaal, zowel vertalingen als oorspronkelijk werk.

Neem alle vertaalklussen aan, wees niet te kieskeurig. Een onbenullige opdracht kan zomaar een springplank voor iets interessants zijn."

Ebissé Wakjira-Rouw, medeoprichter van Dipsaus en redacteur bij Uitgeverij Pluim

"Heb moed, houd vol."