Kennisbank

Dit is het tweede deel van de module Kennismaking met literair vertalen. In de video vertellen vijf vertalers hoe je een literaire tekst kunt onderzoeken en begrijpen, zodat je deze zo goed mogelijk kunt vertalen. Wat moet je weten over de literaire en culturele context van een tekst? Na het kijken van de video leer je via opdrachten en leesmateriaal meer over cultuurspecifieke elementen, stijl en naslagwerken.

Als je een boek tegenkomt dat je zo goed vindt dat je het graag zou willen pitchen bij een uitgeverij, is het allereerst handig om te weten of het boek niet al in je doeltaal is vertaald. Ook kan het handig zijn om te weten of een boek al in andere talen is vertaald, want voor uitgeverijen is dat soms een teken dat het boek goed in de markt ligt. Helaas bestaat er geen volledige database waarin alle vertalingen worden bijgehouden, maar er zijn wel andere manieren om te weten te komen of een boek al is vertaald.

Op deze pagina vind je een overzicht van bronnen met betrekking tot diversiteit en inclusie die kunnen dienen als naslagwerk en ter verdieping. Een deel is gericht op taal, vertalen of literatuur, maar er zijn ook breder georiënteerde bronnen opgenomen.

Op 11, 12 en 13 mei 2021 vond het CALT-congres (Computer-Assisted Literary Translation) plaats. Het evenement werd georganiseerd door STING (Swansea Translation and Interpreting Group) en zou in eerste instantie in april 2020 worden gehouden in Swansea (Verenigd Koninkrijk), waar ook de twee succesvolle CALT workshops plaatsvonden die in 2019 aan het congres voorafgingen. Vanwege de coronapandemie moesten de plannen echter uitgesteld en omgegooid worden, waardoor het congres uiteindelijk online werd gehouden. Lisa Horenberg, tevens een van de sprekers, deed verslag van het evenement.

Op 1 oktober, de dag na International Translation Day 2020, vond een online rondetafelgesprek plaats georganiseerd door het Goethe Institut, het belangrijkste instituut ter bestudering en bevordering van de Duitstalige cultuur. In het gesprek stond de toekomst van het gebruik van kunstmatige intelligentie (Artificial Intelligence; AI) in het literair vertalen centraal. Omdat dit onderwerp doorgaans voornamelijk in academische context wordt besproken, werd deze avond speciale aandacht besteed aan hoe technologische ontwikkelingen zich verhouden tot de vertaalpraktijk, in de hoop een brug te slaan tussen beide werelden. Lisa Horenberg deed verslag van het gesprek en de aansluitende Q&A-sessie.

Dit overzicht biedt een selectie van websites, papieren media en andere kanalen die je kunnen helpen om op de hoogte te blijven van het Nederlandstalige literaire veld.

Vertaaltools zijn vandaag de dag niet meer weg te denken uit de vertaalwereld. Hoewel er natuurlijk uitzonderingen op de regel bestaan, werken de meeste vertalers er dagelijks mee. Dit is alleen niet het geval binnen de literaire vertaalsector. Tenminste, nog niet.

Hoewel het gebruik van Computer-Assisted Translation (CAT) tools in de non-literaire vertaalwereld tegenwoordig meer regel dan uitzondering is, zijn er maar weinig literair vertalers die specialistische tools gebruiken. Ook in de vertaalwetenschappelijke artikelen die de afgelopen jaren zijn verschenen, staan non-literaire teksten en Machine Translation (MT) centraal.

Een leesrapport behandelt in kort bestek alle aspecten van een nog niet in het Nederlands verschenen boek. Het wordt door de lector, vaak een boekvertaler, aangeboden aan de uitgeverij, waar het als informatiebron fungeert voor uitgever, fondsredactie en medewerkers marketing en verkoop.

In Alles verandert altijd. Perspectieven op literair vertalen [1] worden de belangrijkste aspecten van het literair vertalen samengebracht: de zakelijke en financiële, de basiskennis en -vaardigheden die bij literair vertalen komen kijken, algemene kernbegrippen en uitdagingen, het vertalen van diverse literaire genres maar ook literaire non-fictie en filosofie, en de ‘nazorg’ in de vorm van revisie, marketing en promotie. In dit artikel worden de verschillende hoofdstukken van het boek kort geïntroduceerd.