Kennisbank

Elk jaar organiseert de European Association for Machine Translation (EAMT) een conferentie rond ontwikkelingen op het gebied van machinevertaling. Dit jaar was er extra aandacht voor literair vertalen. Gys-Walt van Egdom was erbij en schreef een verslag.

Op deze pagina lees je hoofdstuk 4.3. uit Alles verandert altijd. Perspectieven op literair vertalen. In dit hoofdstuk bespreekt Fedde van Santen de beoordelingsprocedures van instanties die subsidies verstrekken voor vertalingen.

Op deze pagina lees je hoofdstuk 2.9. uit Alles verandert altijd. Perspectieven op literair vertalen. In dit hoofdstuk gaat Gys-Walt van Egdom in op de toepasbaarheid van technologische vertaalhulpmiddelen.

Literaire vertaling en technologie: het lijkt een ongelukkige combinatie. Maar is dit wel zo? In dit dossier wordt er gekeken naar (taal)technologische ontwikkelingen en de impact die ze hebben op de werkzaamheden (en de positie) van de vertaler.

Bijna elk jaar wordt er door organisaties als Nimdzi en TAUS een inventarisatie gemaakt van de beschikbare taal- en vertaalsoftware. Anno 2022 zijn er een paar honderd applicaties op de markt die vertalers en tolken kunnen gebruiken. Wat moet je met al die software? Hoe kun je als vertaler bepalen welke tool nuttig is en welke niet?

‘Ik weet zeker dat vertaalmachines geen literatuur kunnen vertalen, nu niet en nooit niet.’ Dit is een uitspraak die veel literair vertalers zullen onderschrijven. Maar klopt dit wel, en hoe goed en hoe literair zijn machinevertalingen eigenlijk?

Op 11, 12 en 13 mei 2021 vond het CALT-congres (Computer-Assisted Literary Translation) plaats. Het evenement werd georganiseerd door STING (Swansea Translation and Interpreting Group) en zou in eerste instantie in april 2020 worden gehouden in Swansea (Verenigd Koninkrijk), waar ook de twee succesvolle CALT workshops plaatsvonden die in 2019 aan het congres voorafgingen. Vanwege de coronapandemie moesten de plannen echter uitgesteld en omgegooid worden, waardoor het congres uiteindelijk online werd gehouden. Lisa Horenberg, tevens een van de sprekers, deed verslag van het evenement.

In deze samenvatting van Aaltonens artikel over toneelvertaling in het Handbook of Translation Studies staat de sociaal-culturele context waarin toneelstukken en hun vertalingen ontstaan centraal. Er wordt ingegaan op onder meer de oorsprong van toneelvertalingen, de verschillende vormen van toneelvertaling en de interpretatieverschillen die optreden bij het vertalen van toneel.

Vertaaltools zijn vandaag de dag niet meer weg te denken uit de vertaalwereld. Hoewel er natuurlijk uitzonderingen op de regel bestaan, werken de meeste vertalers er dagelijks mee. Dit is alleen niet het geval binnen de literaire vertaalsector. Tenminste, nog niet.

Hoewel het gebruik van Computer-Assisted Translation (CAT) tools in de non-literaire vertaalwereld tegenwoordig meer regel dan uitzondering is, zijn er maar weinig literair vertalers die specialistische tools gebruiken. Ook in de vertaalwetenschappelijke artikelen die de afgelopen jaren zijn verschenen, staan non-literaire teksten en Machine Translation (MT) centraal.